Almanya’daki araştırmacılar, sperm veya yumurtaya ihtiyaç duymadan, kök hücreleri kullanarak yapay embriyo üretti ve bunları rahim dışında uzun süre büyütmeyi başardı.
Üretilen embriyonun önceki benzer modellerden daha uzun süre dayanabilmesi için de yenilikçi bir biyoreaktör geliştirildi.
Bu hafta hakemli bilimsel dergi Cell’de yayımlanan araştırma, biyologların gelişim mekanizmalarını daha derinlemesine araştırmalarına ve doğum kusurlarında neyin yanlış gittiğini daha iyi anlamalarına olanak tanıyacak.
Weizmann Bilim Enstitüsü’nden kök hücre biyoloğu ve ekibinlideri Jacob Hanna, bir sonraki adımda, insan kök hücreleriyle aynı deneyi tekrarlamayı umduklarını söyledi.
Daha önce başka araştırma ekipleri de kök hücrelerden yapay embriyolar geliştirdikleri deneylere imza atmıştı. Ancak bunlar doğal sürecin sadece ilk aşamalarını taklit edebilmişti.
Ancak kök hücreler uzmanlaşmaya başladığında organlar oluşturamadığı için bu deneyler sadece ilk aşamayla sınırlı kalmıştı.
Yeni araştırmada ise embriyoların besinlerle dolu sıvı şişelerin içinde dönmesini sağlayan bir kuluçka makinesi geliştirildi. Kurulum, ekibin oksijen seviyeleri gibi önemli faktörleri hassas bir şekilde kontrol etmesini sağladı.
Yapay embriyolar, gerçek olanlarla “hücresel düzeyde çok etkileyici benzerliklere” sahipti.
Leiden Üniversitesi Tıp Merkezi’nden kök hücre biyoloğu Niels Geijsen, “Doğru hücreler doğru zamanda ortaya çıkıyor” ifadelerini kullandı.
Deneyin 8. gününde bu yapılar, 8,5 günlük doğal embriyolara çok benziyordu. Atan bir kalbe, belirgin baş ve kuyruk uçlarına, iskelet kası haline gelen segmentlere, gelişen bir beyin ve omuriliğe sahipti.
Embriyolardaki atan kalp, kese çevresinde oluşan damarlarda kan dolaşımına başlamıştı.
Hanna, araştırmacıların 40 binden fazla örnekte gen aktivitesini ölçtüğünü ve beklenen tüm hücre tiplerini doğru yerlerde bulduğunu söylüyor.
Hanna, STAT’a verdiği röportajda bulguları şöyle yorumladı:
“Bu çalışma, memeli embriyolarının rahim dışında büyüyebileceğini gerçekten gösterdi.”
Ancak bilinmeyen bir nedenle yapay embriyolar 8. gününde gelişmeyi bıraktı. Tipik bir fare gebeliği ise yaklaşık 20 gün sürüyor.
Araştırmacılar çalışmanın ileri aşamalarında bu esrarengiz engeli aşmayı ve gelişimi daha da ilerletmeyi umuyor.
Kaynak: Independent Türkçe, Science, STAT
