Berat Albayrak’ın bakanlığı döneminde başlanan ve beş yılı geride bırakan kalıcı yaz saati uygulamasına Türkiye’de tepkiler büyüyor. Peki yaz saati uygulaması sadece Türkiye’de mi sıkıntı yaratıyor?
Türkiye’de çocukların sabah karanlığında okula gitmek için yollara düşmesi, kahvaltı sofrasında ampullerin yanması, işe kör karanlıkta gitmek zorunda olanların yaşadığı sıkıntılar sıkça dile getirilmeye başlandı.
Özellikle İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu ve İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer sık sık kamuoyunda olayı gündeme taşıyorlar…
Bu anlamsız inat Türkiye ile dünya arasındaki bağlantıyı da koparıyor.
Gelin basit bir hesap yapalım.
Bugün Türkiye ile İngiltere arasında üç saat fark var. Yani Türkiye’de mesai başladığında ki bunun sabah 08.00 olduğunu varsayalım, İngiltere’de saat 05.00 oluyor.
İngiltere’de mesai başladığında ise Türkiye’de saat 11.00, öğle arasına sadece 1 saat var!
Yani iş dünyası için de bu uygulama tam bir trajedi. Nasıl mı anlatalım…
Bir İngiliz, ofisinde bilgisayarını açıp, kahvesini alıp, maillerini kontrol edene kadar saat 09.00, Türkiye’de ise saat 12.00 oluyor. Yani öğle arası…
Türkiye’de gün yarılanırken İngiltere’de iş dünyası işe yeni başlamış oluyor.
Türkiye’de saat 13.30’da mesai tekrar başladığında İngiltere’de saat 11.30, yani öğle yemeğine çıkmak için son yarım saat!
Günün sabah diliminde İngiltere’de iseniz sadece 30 dakika mesailer kesişiyor, Türkiye’de iseniz öğle yemeğinden dönene kadar İngiltere’ye ulaşmanız imkansız, yani iletişim ‘sıfır’ diyebiliriz.
İngiltere saati ile çalışanların öğle arasından dönüp mesaiye başlamaları 13. 30 ama bu arada Türkiye’de saat 16.30 olmuş! Mesai bitimine yarım saat var. Hadi onu da çok verimli kullandığımızı varsayalım; yarım saat sabah, yarım saat de öğlen toplam 1 saat ortak mesai saati var!
Tabii bu İngiltere’ye göre, Türkiye’deyseniz sadece yarım saat!..
Kafanız karıştı değil mi? Normal endişelenmeyin herkesin karışıyor…
Özelikle Brexit sonrası önemli bir pazar olması beklenen İngiltere ile çalışma saatlerimiz uymuyor. Anlı şanlı imza törenleri ile ticaret anlaşmaları yaptık ama çalışacak vaktimiz yok!
Hadi teknoloji ile birlikte artık zaman mefhumu kalmadı bahanesinin arkasına sığınalım dedik ama o da olmuyor. Çünkü İngiltere’de mesai saati doldu mu öyle Türkiye’de olduğu gibi “iş bitmeden çıkmayalım” mantığı yok. Hatta mesai ücreti verseniz bile kimseyi bulamazsınız çünkü hayatından 1 dakikayı bile harcayacak kimse yok.
Fakat demokrasilerde çare tükenmez!
İngiltere’de iş yapan bir iş insanının, “Mail, telefon vs. gibi yöntemlerle bu saat işini tutturamıyorum atlar Türkiye’ye giderim” dediğini varsayalım…
Sabah 08.00 uçağına İstanbul’daki iş görüşmesi için bilet aldı. 4 saat yolculuk yapacak. İngiltere saati ile 12.00’de İstanbul’da olacak. Ama İstanbul’a indiğinde yerel saat 15.00’ i gösterecek! İki saate mesai bitiyor…
İstanbul Havalimanı’ndan çıkıp şehir merkezine de iyi ihtimalle iki saatte geldiğini varsayalım, saat oldu mu 17.00?
Paydos….
Sadece yolculuk yaparak bir günü bitirdik. Aynı gün işini halledip geri dönme şansı olmadığına göre en az bir gece otel masrafı da eklendi iş seyahatine…
Aynı hengameyi geri dönerken yaşadığını da düşünürsek iş görüşmesi için Türkiye’ye gidip geri dönüp durum değerlendirmesi yapıp işe başlamak jet hızında hareket etse bile İngiltere’de iş yapan biri için 4 gün sürecek!
Brexit sonrası en önemli ticari lokasyonu saat farkıyla kaçırıyoruz…
Enerji Bakanı Fatih Dönmez kalıcı saat uygulamasıyla 2016’dan bu yana 6 milyar TL tasarruf yapıldığını açıkladı. Bu konuda birçok tartışma yaşansa da hesaplamanın doğru olduğunu kabul edelim (Sabah kör karanlıkta okula gitmek için yola düşen çocuklarımızdan ve metrobüslerde uyuyan çalışanlarımızdan af dileyerek)… Bakanın verdiği rakam bu günün kuru ile yaklaşık 400 milyon sterlin.
5 yılda 400 milyon sterlin tasarruf yaptığımızı kabul edip 5 yılda bu nedenle kaybettiğimiz ticari geliri hesaplayalım.
Hadi biz hesaplamayalım.
Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Türkiye-İngiltere İş Konseyi Başkanı Osman Okyay’ın 23.05.2020 tarihinde Anadolu Ajansı’na verdiği röportaja bakalım.
“Okyay, 2019 yılında Türkiye ve İngiltere arasındaki ticaret hacminin 16,3 milyar dolar olduğunu ve Türkiye’den İngiltere’ye ihracatın 11,2 milyar dolar seviyesinde gerçekleştiğini belirtti.”
Biz kalıcı yaz saati uygulaması ile 2016 yılından bu yana ne kadar tasarruf etmiştik? 6 milyar TL…
16,3 milyar dolarlık bir pazarla günde sadece bir saat mesaimiz denk geliyor. Ama biz 6 milyar TL’lik tasarrufu konuşuyoruz!
Türkiye’de insanlar okula, işe giderken gün aydınlanmadığı gibi uluslararası ticarette de bu saat inadı yüzünden güneşi görmek pek mümkün görünmüyor.
