Hollywood, son günlerde ünlü oyuncu Bruce Willis’in muzdarip olduğu hastalık nedeniyle kariyerine son vermesini konuşuyor. Willis, bir beyin rahatsızlığı olan afazi nedeniyle zor günler yaşarken, uzmanlar da ünlü oyuncunun hastalığının detaylarını anlattı.
Çarşamba günü, 67 yaşındaki Hollywood efsanesi Bruce Willis’in, kişinin iletişim becerilerini kaybetmesine neden olan afazi isimli hastalığın ortaya çıkması nedeniyle emekli olacağı duyuruldu.
Afazi, beyindeki bir tür yaralanmadan kaynaklanan dil ile ilgili zorluktur. Uzmanlar, ünlü oyuncunun yakalandığı hastalığın nasıl hissettirdiğini anlatmak için şunları söylüyor: “Dilini konuşamadığınız, anlayamadığınız, okuyamadığınız, yazamadığınız bir ülkeye bırakıldığınızı hayâl edin.”
Ulusal Sağlık Enstitüleri raporlarına göre yaklaşık bir milyon Amerikalı bu durumdan muzdarip ve her yıl yaklaşık 180.000 kişiye bu hastalık teşhisi konuyor.
DEPRESYONA GİREBİLİR, YAKINLARINDAN UZAKLAŞABİLİR
Uzmanlar, vakaların üçte birinden fazlasının depresyon da geçirdiğini, hastalığın kişilik değişimlerine de neden olduğunu ve hatta kişiyi arkadaşlarından ve ailesinden uzaklaştırabileceğini söylüyor.
Ulusal Afazi Derneği başkanı Darlene Williamson DailyMail.com’a verdiği demeçte, hastalıkla ilgili şunları söylüyor: “Tüm etkileşimlerinizi etkileyecektir. Dilini konuşamadığınız, anlayamadığınız, okuyamadığınız, yazamadığınız bir ülkeye bırakıldığınızı hayâl edin, afaziye sahip olmak böyle bir şeydir.”
KARİYERİNE DEVAM ETMESİ ZOR
Beynin dil merkezini etkileyen bazı enfeksiyonlar, demansla ilişkili bilişsel gerileme ve bozulma ile birlikte afazinin oluşmasına neden olabilir. Durum, Willis gibi bir aktörün kariyerine devam etmesini çok zorlaştırabilir, çünkü sadece cümleleri söyleme süreci başlı başına bir zorluk haline gelebilir.
Düşünceleri uygun kelimelere çevirme yeteneği, kelimeleri fiziksel olarak söyleme yeteneği veya başkalarının konuşmalarını yorumlama ve anlama yeteneği olsun, iletişimin her bir parçası karmaşık bir süreç ve hafif beyin hasarı bile sorunlara neden olabilir.
Willis’in ailesi, ne tür bir durumla karşı karşıya olduğunu, ne kadar ciddi olduğunu veya durumun temel nedeninin ne olduğunu açıklamadı.
İLETİŞİM SÜRECİ ARIZALI
Hastalığın Willis’in davranışlarını ne kadar etkilediği bilinmese de Williamson, hastalığı yaşayanlar için durumun çoğu zaman yıkıcı olabileceğini söylüyor: “Dil bozukluğuyla yaşamanın sonuçları, birinin davranışını ve hayata bakışını değiştirebilir. Afazili bireylerin yaklaşık yüzde 35’i bir miktar depresyon da yaşar.”
Johns Hopkins Üniversitesi’nde bilişsel bir bilim insanı olan Dr Brenda Rapp DailyMail.com’a verdiği demeçte, hastalığın farklı türleri olduğunu açıkladı. Ve her biri iletişim sürecinde farklı türde bir arızayı temsil ediyor.
Vakaların büyük çoğunluğunu oluşturan dört yaygın afazi türü var: Akıcı; genellikle Wernicke olarak adlandırılır. Akıcı olmayan; aynı zamanda Broca olarak bilinir. Anomik ve Primer Progresif afazi.
BASİT CÜMLELERİ ANLAYAMAYABİLİYORLAR
İngiltere merkezli İnme Derneği’ne göre, Wernicke afazisinden muzdarip olanlar, uzun cümleleri bir araya getirme yeteneğine sahipler, ancak çoğu zaman mantıklı olmayan bir şeyler söylüyorlar ve hatta uydurma kelimeler kullanıyorlar. Ayrıca okuma ve yazma becerilerinde de sıkıntı çekip kendilerine yönelik açık sözlü iletişimi anlamakta zorluk çekebiliyorlar.
Örneğin; ortalama bir insan, “John köpeği tekmeledi” cümlesinde kimin kimi tekmelediğini açıkça anlayabilirken, afaziden muzdarip bir kişi, tekmeyi atanın John mu yoksa köpek mi olduğunu anlamakta zorlanabilir.
Broca afazisinden muzdarip kişi ise istediklerini düzgün bir şekilde söyleyemediği için basit, kısa cümleler kullanır. Stroke Association, bu cümlelerin genellikle dört veya daha az kelimeden oluştuğunu söylüyor.
Anomik afaziden muzdarip biri, amacını anlatmak için ihtiyaç duyduğu belirli fiilleri ve isimleri bulmakta zorluk çekebilir ve çok belirsiz konuşabilir.
NASIL TESPİT EDİLİR?
Doktorlar genellikle bir MRI veya BT taraması yoluyla afaziyi tespit edebilir ve beynin soruna neden olan kısmını tam olarak belirleyebilirler.
Durumu tamamen düzeltmenin veya iyileştirmenin bir yolu yok, ancak hastalar genellikle dil becerilerini yeniden oluşturmaya yardımcı olmak için konuşma terapisine tabi tutulur. Rapp, “Durum için ilaç kullanımında çok fazla ilerleme yok; afazinin tedavisi konuşma terapisidir” dedi.
Williamson da güçlü aile desteğinin afaziyle başarılı bir şekilde yaşamanın kritik derecede önemli olduğunu söyledi.
Uzmanlar ayrıca; afazinin her zaman kalıcı olmadığını ve ne kadar sürdüğünü, ne kadar şiddetli olduğunu genellikle beyindeki hasarın ne kadar kötü olduğuna bağlı olduğunu söylüyor.
Haber: Sözcü
