Olağanüstü bir doğaçlama ve dünya cazıyla dolu bir akşam yaşadım Londra’da.
Londra’da yaşayan Kamança sanatçısı Melisa Yıldırım ve Hindistanlı başarılı tabla sanatçısı Swarupa Ananth’ın ilginç tanışmalarıyla başlamak istiyorum.
2022’nin başlarında Amerika’da olduğu sırada kaldıkları misafirhanede tanışıyor Hintli tablacı Swarupa Ananth ile Melisa Yıldırım ve bir anda doğaçlama şekilde karşılıklı çalmaya başlıyorlar. O an gelişen bu enteresan müzik seansı onların birlikteliğinin başlangıcı oluyor. Öyle ki tek bir kayıtta doğaçlama yaparak, sıra dışı bir albüm ortaya çıkarıyorlar. “Hues of Imagination” adıyla yayınladıkları bu albüm sonrası bu iki sanatçı İngiltere Sanat Konseyi (Art Council) ve Londra Yunus Emre Enstitüsü tarafından desteklenen, Almanya ve İngiltere’yi kapsayan konser turnesi için tekrar bir araya geliyorlar.
Melisa Yıldırım ve Swarupa Ananth Fotoğraf: Ahmet Düzyol
Müziğe aşık, keşfetmeyi seven yetenekli sanatçı Melisa, İTÜ Müzik Konservatuarı’ndan birincilikle mezun oluyor. Üniversite yıllarında Türk Halk Müziği’ndeki telli, yaylı ve deri kapaklı sazların tek örneği olan kabak kemane çaldığı ilk enstrümanmış. Daha sonra ise enstrüman yapımcısı olan ustasının atölyesine gittikçe onun yaptığı tasarımlara ilgi duyan Melisa ustasının yaptığı bu nadir çember kamança’yı çalan ilk isimlerden birisi oluyor. Bu enstrümanı farklı kılan ustasının bu müzik aletini beş telli tasarlamasıymış. Ustası beşinci teli kalın (pest) tarafa koymuş, bu da enstrümanı biricik kılıyor. Ustası dışında Melisa bu enstrümanı kullanan nadir isimlerden, hatta tek kadın sanatçı diyebiliriz. Genelde az bilinen bu enstrümanı genç bir kadının elinde gördüğümde “Bana çalar mısın?” dedim, hiç naz yapmadan çalmaya başladı Melisa. Ama nasıl çalmak! Daha önce çok da tecrübem olmayan bu müzik tarzına birden dikkat kesildim. Tanımlayamadığım bir duygu hissettirdi Melisa’yı dinlemek. Sonra projelerinden ve doğaçlama müzikten konuştuk.
Zayn Mohammed Group Fotoğraf: Ahmet Düzyol
Doğaçlama müzik, kompozisyonunun âna adanmışlığı olarak tanımlanabilir. Hazırlık aşaması olmadığından bana göre sanatçıların müzik hayatında çok daha sıkı çalışmalar gerektiriyor. Ve sanırım en önemlisi yetenekleri de hissetmek, anı yaşamak ve seyirciye bunu aktarabilmek. Ben doğaçlama tekniği ile çalınan bir müziği ilk kez dinledim. Bir oluş hâli olarak ifade edebileceğim o anlar çok etkileyiciydi. Melisa ve Swarupa ruhları müzikte buluşmuş, ortaya koydukları sanat ile kesinlikle seyirciye de ilham olan iki sanatçı. Zira konser sonrası ben büyülenmiş gibiydim.
Tarzları ile Tasavvuf müziğinden Anadolu folkloruna, Hint ezgilerine ve çağdaş dünya müziğine kadar geniş bir yelpaze sunan bu ikiliden Swarupa Ananth, Hindistan’a özgü vurmalı çalgı olan tabla çalan ve ‘Forbes India 30 under 30 list’te yer alan etkileyici bir sanatçı.
Bu iki sanatçının ortak sahnesi ilk olarak Almanya’nın Osnabruck kentindeki prestijli Morgenland Festivalinde başladı ve Londra’da iki konserle (23 ve 30 Haziran), SOAS Üniversitesinde bir doğaçlama ustalık sınıfı atölyesiyle ve ardından Birmingham Symphony Hall, Kent’te Speldhurst, Sussex’te Hove ve Lancashire’da Morecambe şehirlerindeki konserleriyle devam edecek.
Tüm etkinlik ve projenin ayrıntılarına https://huesofimagination.com adresinden ulaşabilirsiniz.
Müzikal performansla dolu bu gecede sahne alan bir diğer sanatçı da İngiliz gitarist Zayn Mohammed. Konser öncesi Zayn hakkında bilgi edindiğimde sarod, ud, rebab ve ney çalan, ödüllü bir gitarist olduğunu öğrenince konser için aşırı heyecanlanmıştım. Zira multi-enstrümantalist olan Zayn John McLaughlin ve George Benson gibi bazı caz efsaneleriyle yan yana sıralanan bir sanatçı. Zayn’nın müziğinin yapısı caz, flamenko, Türk mevlevi makamı ve Hint ragasından geliyormuş. Bu sanatçı da diğer ikisi gibi doğaçlama kompozisyon ile hem eski hem de modern sesleri kullanarak müziğini ortaya koyuyor. Gecenin ilginç olan kısımlarından biri de Zayn ile sahne alan diğer enstürmanistlerin o gece ilk kez bir araya gelerek konser vermesiydi. Klavyede Jomy Jomert, basta Yves Fernandes ve Davulda Nadav Schneerson ile ilk kez sahne alan Zayn gerçekten etkileyici ve muhteşemdi.
Bu yetenekli sanatçıları destekleyen, onlar için özverili bir şekilde çalışıp bu gibi etkinlikleri düzenleyen müzik küratörü Sebastian Merrick tarafından kurulan Kazum müzik ajansının organize ettiği bu konser sonrası Sebastian’a düşüncelerini sorduğumda “Melisa ve Swarupa olağanüstü yetenekliler. Önceden plan veya prova yapmadan spontane bir şekilde performans yapabilen bu iki sanatçıyı keşfetmek harikaydı. Fakat tabii ki spontane müzik performansı yıllarca disiplinli bir çalışma gerektiriyor. Zayn Mohammed de hem caz füzyonlarını hem Türk makamlarını eşit rahatlıkla çalabilen olağanüstü yetenekli bir İngiliz gitarist. Kesinlikle ileride takip edilmesi gereken biri.” diyerek yanıtladı beni. Bende Sebastin’a katılıyorum. Bu genç ve yetenekli sanatçılar dünya çapında olmayı hak ediyorlar. Sizde onları takip edip, konserlerini izleyip bu müzik ziyafetine ortak olabilir, bu sanatçıları destekleyebilirsiniz.
Sanat ile geçecek güzel bir yaz dilerim.
Nilay İşlek
