Almas’ın günlük hayatında ibadete ayırabilecek zamanı yok gibi. Tek başına üç çocuk büyütüyor ve aynı zamanda üniversiteye devam ediyor. İşte bu yüzden Ramazan ayı onun için çok önemli:
“Özellikle de biraz zamanım olan hafta sonlarında teravih namazına gitmeyi iple çekiyordum. Ama mahallemdeki camiye gittiğimde, yaşlılar, çocuklar ve kadınların girmesine izin verilmediğini söylediler.”
Almas yalnız değil. Birleşik Krallık topraklarındaki birçok cami bu yıl Ramazan’da kadınlara kapılarını kapatma kararı aldı. Birçoğu bunu koronavirüs kısıtlamaları nedeniyle yaptığını söylüyor.
Almas gibi birçok kadın zaten Ramazan dışında da Cuma namazları da dahil camilerde ibadetlerin hiçbirine alınmıyorlar.
‘İkinci sınıf mekanlar ayrılıyor‘
İngiltere’deki camilerin çoğunda kadınlar ve erkekler kendilerine ayrılan ayrı bölümlerde kılıyor. Birçoklarına göre bu, ibadete odaklanmaya imkan vermek için yapılmış bir düzenleme.
Bazen kadınlar aynı mekanda erkeklerin arkasında da namaz kılıyor.
Daha yaygın uygulama ise camilerin ana bölümünü oluşturan kısmın erkeklere ayrılması, kadınlara ayrı ve genellikle çok daha küçük bir oda tahsis edilmesi.
“Camimi Aç” sloganıyla bir kampanya yürüten Anita Nayyar, camilerde kadınlara genellikle “ikinci sınıf” mekanların ayırıldığını söylüyor ve bunun değişmesini istiyor.
Nayyar, kadınlara ayırılan bölümlerin genel olarak erkeklerin namaz kıldığı ana alanlardan daha küçük, bodrum katlarında, kilitili kapılar arkasında, merdiven altında olabildiğini ve bazen ne zaman açılacağının da belli olmadığını söylüyor.
Koronavirüsle sorun daha da büyüdü
Koronavirüs salgınıyla bu sorun daha da büyümüş.
Nayyar, “Pandemi döneminde, daha önce kadınların ibadetine yer açan camilerin ya erkekler için sosyal mesafe yaratmak amacıyla ya da kadınlara ayırılan bölümün denetiminin sağlanamayacağı düşünülerek, kadınlara kapılarını kapattıkları yönünde haberler alıyoruz” diyor.
Konuyla ilgili olarak Britanya’nın en büyük 29 camisiyle temasa geçildi ve Ramazan ayı boyunca kadınlarla ilgili olarak hangi kuralları uyguladıkları soruldu.
Bu camilerden beşinde kadınlara ayırılmış bir bölüm bulunmuyor. Altı caminin yetkilileri Covid-19 salgınının yol açtığı sağlık ve güvenlik sorunları nedeniyle kadınları alamadıklarını söylüyor. 12 cami kadınlara açık olduğunu bildirdi, yedi camiden ise yanıt gelmedi.
Londra’daki Greenwich İslam Merkezi ve Beyt ül Fütuh Camiileri ile Luton’daki Cami el Ekber ve İskoçya’daki Lanarkshire Camii, yanıt vermeyenler arasında.
Almas’ın camisi Milton Keynes İslam Merkezi de, kadınlara kapılarını neden açmadığı konusunda BBC’nin sorularını yanıtlamadı.
Almas, “Can sıkıcı olan aşağı katta kadınlara ayırılmış üç büyük oda olması. Camiye giden başka kadınları da tanıyorum. Çocuklarından ayrı yaşayan dul kadınlar, akıl sağlığı sorunları olan kadınlar var. Ben böyle etkileniyorsam, o kadınların üzerindeki etkisini düşünemiyorum bile” diyor.
‘İstense kolayca çözülebilir’
Britanya’daki camilerin kadınlara daha açık olması için mücadele yürüten kadın hakları savunucusu Julie Siddiqi, Instagram hesabından paylaştığı bir videoda, Slough’daki kendi camisi olan Jamia Masjid ve İslam Merkezi’nin nasıl Ramazan’da kadınlara kapandığını anlatıyor.
Siddiqi, Britanya’da yaşayan yüzlerce Müslüman kadından benzer deneyimlerini anlatan mesajlar almış.
“Sağlık ve güvenlik kaygılarını anlıyorum” diyor. “Camimizin yeri gayet geniş. Bu camide bu sorun kolayca çözülebilir. Açık konuşalım. Bu Covid’i aşan bir olay. Bu bir zihniyet. Bu, erkeklere, kadınların camiye gidip ibadet edip edemeyeceğine kendilerinin karar verebileceğini söyleyen zihniyet” diye ekliyor.
Siddiqi’nin camisi sorulara, kadınların camiye alınmaması kararının, kaynaklarının yetersiz kalacağından kaygılanan kadın gönüllülere danışıldıktan sonra alındığını, gönüllüleri tehlikeye atmak istemediklerini söyleyerek yanıt verdi.
Kadınların girişine izin verilmeyen camilerden biri de Londra’daki Beyt ül Fütuh Camii. Bu camiden yapılan açıklamada, “İslamda camide cemaatle namaz kılmak kadınlar için farz değildir ama erkekler için farzdır” denildi.
Cami, “Covid kısıtlamaları kalkmaya başlar başlamaz kadınlar da camide daha önce olduğu gibi namaz kılabileceklerdir” diye de ekledi.
Leicester kentinden İmam Şeyh İbrahim Mogra, “Erkekler ve kadınların camilerde ibadet etmesine aynı şekilde imkan verilmelidir” diyor ama ekliyor:
“Bazı geleneklere göre kadınların camilerde toplu namaz kılmak yerine evlerinde ibadet etmesi evla sayılıyor, o nedenle Müslümanlar bu konuda farklı tutumlara sahip.”
Tutumlarını değiştiren camiler de var. Hounslow’daki Jamia Masjid ve İslam Merkezi önce sadece erkeklere ibadete açılmayı planlıyordu fakat Ramazan’ın başlangıcında internette kadınların camiye girişine ilişkin tartışmalar başladıktan sonra tutumunu değiştirdi.
Britanya Müslümanlar Konseyi Başkanı Zara Mohammed, camilere Ramazan ve yılın kalan zamanlarında hem erkeklere hem kadınlara açık olmayı tavsiye ettiklerini söyledi.
Zaha Mohammed, “Kadınlar cami faaliyetlerinin gelişmesine katılmalı ve rol oynamalı. Biz Müslüman kadınların önündeki erişim olanakları ve fırsatların geliştirilmesini sağlamak için yapıcı diyalog ve çözüm odaklı bir yaklaşımı teşvik ediyoruz” dedi.
