Ölümcül hastalıkla bağlantılı olduğu belirlenen ve yeni keşfedilen bakteri, bu hafta Nature Communications adlı akademik dergide ilk defa bildirildi.
Independent Türkçe’nin haberine göre, 2005’ten bu yana tehlike altındaki 56 Batı Şempanzesi, Tacugama doğa koruma alanında bilinmeyen bir hastalık nedeniyle hayatını kaybetmişti. Hastalığın sadece koruma alanındaki şempanzeleri etkilediği görüldü.
Hastalık şempanzelerin nörolojik sorunlar geçirmesiyle, kusmaları ve ishal olmalarıyla başladı. Sağlıklı şempanzelerin midelerinde şişliklere yol açan hastalık, tıbbi tedaviye rağmen ölümle sonuçlanıyordu.
BİLİNMEYEN HASTALIK
Bilinmeyen hastalığı araştıran uluslararası bir araştırma ekibi hastalığa “epizootik nörolojik ve gastroenterik sendrom” (ENGS) adını verdi.
Şimdi, 5 yıllık araştırmadan sonra hastalığın Sarcina cinsine ait yeni keşfedilen bir bakteri türü olan Sarcina troglodytae’le bağlantılı olduğu belirlendi. Bilim insanları şempanzelerin bilimsel adı “Pan troglodytes” olduğu için bu ismi verdi.
Şimdiye kadar yalnızca iki türü biliniyordu: Biri tahıl tohumlarının yüzeyinde ve toprakta, diğeriyse insan ve hayvan midelerinde bulunuyor ve görünüşe göre şempanzelerin mustarip olduğuna benzer mide-bağırsak sorunlarına neden oluyordu.
Akademik bir dergide yayımlanan 2013 tarihli makaleye göre bakteri “mide ülseri, amfizematöz gastrit ve mide perforasyonu gelişiminde rol oynuyordu”. Mide duvarında gaz bulunmasıyla karakterize edilen amfizematöz gastrit ölümcül olma potansiyeline sahip.
Hastalık insanlarda görülmemekle birlikte şempanzeler ve insanlar genetik yapılarının yüzde 98,8’ini paylaştığı için aktarılma potansiyeline sahip. Araştırmacılar, “insan sıtmasının ana etken maddelerinden biri olan” ve bir zamanlar insanlarla birlikte evrimleştiği düşünülen Plasmodium falciparum’un aslında “batı gorilinden gelen zoonotik bir geçişten ortaya çıktığına” dair başka bir örneğe işaret etti. Ebola ve HIV gibi diğer enfeksiyonlar, insanlara büyük maymunlardan zoonotik transfer yoluyla ulaştı.
Araştırmanın ortak yazarı ve Wisconsin-Madison Üniversitesi’nde epidemiyoloji profesörü olan Dr. Tony Goldberg, başından itibaren araştırmaya öncülük etti.
Milwaukee Journal Sentinel’e konuşan Goldberg, şunları söyledi:
“İnsanları enfekte etmeyen ama şempanzeleri enfekte eden ya da şempanzeleri enfekte etmeyen ama insanları enfekte eden çok az patojen var.”
Çalışma ayrıca şempanzelerdeki ENGS vakalarını çevreleyen birçok sorunun gizemini koruduğunu belirtiyor. Örneğin, vaka sayısı her yıl mart ayında zirve yapıyor ve nedeni bilinmiyor.
Fakat Dr. Goldberg, Covid-19’un aksine bu bakterinin salgına neden olmayacağını ve bulaşıcı olmadığını da sözlerine ekledi.
