Suda çözünebilen bir vitamin olan B12, vücutta sınırlı bir miktarda depolanabilen bir vitamindir. İçeriğindeki kobalt minerali nedeniyle kobalamin olarak da bilinir. Sağlıklı bir insanın karaciğerinde yaklaşık 2 mg, diğer vücut bölgelerinde ise 2 miligram olmak üzere toplamda 4 mg kadar depolanabilir. Bu nedenle günlük olarak B12 vitamini alımına ihtiyaç vardır, ve genellikle hayvansal kaynaklı gıdalarda bulunur. İnsan vücudu kalın bağırsak ve ince bağırsakta sınırlı miktarlarda sentezleyebilir, ancak yüksek ısıya maruz kaldığında vitamini kaybeder.
B12 Vitamini Eksikliği Belirtileri Nelerdir?
- B12 eksikliği, kansızlığa yol açabilir ve bu duruma pernisiyöz anemi denir. Pernisiyöz anemi, çarpıntı, efor kapasitesinde azalma, hızlı yorgunluk, halsizlik, konsantrasyon bozuklukları ve göz kararması gibi belirtilere sebep olabilir.
- Dilde kızarıklık ve yanma hissi, ağız içinde yaralar ve bacaklarda gece kasılmaları ile ishal görülebilir.
- Bu belirtiler, genellikle ayaklarda, bacaklarda, kollarda ve ellerde karıncalanma ve uyuşma hissi gibi fiziksel rahatsızlıkların yanı sıra zihinsel fonksiyonlarda da bozulmaları içerebilir.
- Özellikle yaşlı bireylerde, B12 eksikliği yaşa bağlı olarak hafıza kaybı, unutkanlık ve benzer rahatsızlıklara yol açabilir. Yaş ilerledikçe, vücutta B12 vitaminin emilimi ve depolanması azalma eğilimi gösterir. Bu durum, 65 yaş üstü kişilerde depresyon riskinin artmasında etkili bir rol oynayabilir.
- B12 eksikliği yeni hücrelerin sentezlenmesini engeller ve metabolizmanın yavaşlamasına neden olur.
- B12 eksikliğinin bazı durumlarda saç dökülmesine yol açtığı da gözlemlenebilir. Genellikle saç ekimi nasıl yapılır diye merak eden hastalarda vitamin ve mineral eksiklikleri de kontrol edilir. Fakat erkek tipi saç dökülmesinin ya da kellik probleminin nedeni genellikle vitamin eksikliğinden çok genetik faktörlerdir.
B12 Vitamini Nelerde Bulunur?
Sağlıklı bir bireyin kandaki B12 miktarı genellikle yaklaşık 150 pg/ml civarındadır. Bu seviyenin 80 pg/ml’nin altına düşmesi durumunda B12 yetersizliği riski söz konusu olabilir. Gün içinde 2.4 mcg B12 vitamini alınması önerilir ve bu miktar sağlıklı bir diyetin bir parçasıdır. B12 eksikliği genellikle emilim bozuklukları, yetersiz ve dengesiz beslenme, omeprazol, glifor, metformin gibi ilaçların kullanımı ve mide ameliyatları gibi faktörler sonucu ortaya çıkabilir. B12 yetersizliği durumunda, B12 açısından zengin gıdaların tüketilmesi önerilir. Bu önemli vitamini sadece hayvansal kaynaklı besinler içerir.
- Karaciğer, dalak gibi sakatatlar
- Midye, istiridye, karides gibi kabuklu deniz ürünleri
- Alabalık, ringa, uskumru ve ton balığı
- Süt, yoğurt, peynir
- Yumurta B12 vitaminin en zengin kaynakları arasında yer alır.
B12 Vitamini Eksikliği Tedavisi
B12 yetersizliğinin tedavisine başlamadan önce, yetersizliğin nedeni mutlaka belirlenmelidir. Eğer yetersizliğin nedeni, beslenme yoluyla alınan B12 eksikliği ise, özellikle vegan beslenenlerde yaygın bir durumdur. Bu durumda, B12 vitamin hapları veya dil altı tabletleri önerilir. Ancak, yetersizliğin nedeni B12 vitaminin emilimine bağlı ise, tablet ya da hap kullanmanın tedaviye katkısı sınırlı olabilir.
Bu gibi durumlarda, emilim problemlerini aşmak için iğne ile B12 takviyesi gereklidir. Genellikle 1000 mcg ya da 500 mcg tabletler şeklinde üretilen B12 hapları, günlük B12 gereksinimini fazlasıyla karşılar. Haftada 2 kez 1000 mcg tablet kullanılması, eksikliğin önlenmesi için genellikle yeterli olacaktır.
