‘‘Dünya Sağlık Örgütü obeziteyi 21’inci yüzyılın en ciddi sağlık sorunu olarak ilan etmiş ve acil önlemler alınması gerektiğini bildirmiştir’’ diyen Erk, günümüzde hem çocuklarda hem de yetişkinlerde yaygın görülen bu sorunun sorunun sebeplerine dikkat çekti.
Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) verileri, beraberinde getirdiği ciddi sağlık problemleri nedeniyle “obezite ile mücadele” konusunu yeni bin yılın öncelikli mücadele alanlarına dahil etti. Bu sorunun e hızla arttığını vurgulayan İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Osman Erk, obezitenin nedenlerini ve korunma yollarını açıkladı. Sözcü’den Nazan Doğaner Halıcı’ını haberine göre obezitenin birden çok nedeni var.
Sağlığı her açıdan tehdit ediyor
Hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde obezite önemli sağlık sorunlarının ana kaynağı olarak gösterilmektedir. Bir hastalık halidir, vücut yapı ve işleyişini bozar, bütün organları hızla yaşlandırır. Başta Tip 2 diyabet olmak üzere hipertansiyon, kalp damar hastalıkları (kalp krizi, inme ve damar tıkanması ile seyreden pek çok rahatsızlık), meme, prostat, kalın bağırsak kanseri oluşumunda önemli bir risk faktörüdür. Ayrıca eklem hastalıkları, safra kesesi taşı oluşumu, reflü, varis, adet düzensizlikleri, infertilite (kısırlık), doğum zorlukları, uyku apne sendromu, uyku bozuklukları ve depresyon dahil pek çok hastalığın oluşumunda da rolü vardır.
Aldığınız fazla kalorilere dikkat!
Obezitenin nedeni sadece öğünden sonra ortaya çıkan insülin yükselmesi değildir. Aşırı kalorilerin yavaş yavaş emilimi de obeziteye yol açar. Sonuçta bütün fazla kaloriler vücutta yağ olarak depolanır. Hayvansal proteinlerin genel olarak insülin seviyesini artırıcı etkileri vardır. Aynı öğünde karbonhidrat ve proteinlerin birlikte tüketilmesi insülin cevabını artırabilir. Tıpkı karbonhidrat ve yağlar gibi proteinlerin de fazlası yağ olarak depolanır. Hayvansal proteinlerden kaçınmak; bitkisel protein almak; karbonhidratlarla birlikte protein tüketmemek insülin cevabını azaltır. Hayvansal gıdalar her gün ve her öğün kullanımı gereken besinler değildir. Yağlı beslenme de kalorisi oldukça yüksek, besin içeriği zayıf, lifsiz ve mineralsiz bir beslenme tarzıdır ve obeziteye yol açar. Her türlü işlenmiş yağ, zeytinyağı da dahil olmak üzere kalori açısından zengin, gerçek besin açısından fakirdir. Zeytinyağı sanıldığının aksine ancak doymuş yağ ve trans yağların yerine geçerse sağlık açısından faydalı olabilir. Sağlıklı olmak için ekstra zeytinyağı tüketmek gereksiz ve zararlıdır. Bir yemek kaşığı işlenmiş zeytinyağında 120 kalori, 14 gram yağ, 1.8 gram doymuş yağ vardır. Protein, vitamin ve mineral ise oldukça azdır. İşlenmiş zeytinyağı orijinal zeytinde bulunan fitokimyasalları barındırmaz.
İşte en önemli sebebi
Obeziteye genetik, hareketsizlik, psikolojik, hormonal ve metabolik etkenler yol açsa da bu problemin en önemli nedeni sağlıksız beslenme yani aşırı kalori, trans yağ ve rafine karbonhidratlardan zengin; besin içeriği ve posa oranı düşük yiyeceklerdir. Hazır, paketli gıdalar, giderek daha fazla tüketilen hamburger, pizza, patates kızartması gibi fast food’lar, asitli içecekler, meyve suları ve alkol zamanla obeziteye yol açar. Obezite vücutta fazla yağ dokusu birikimidir. Alınan kalori, harcanan kaloriden daha fazla olursa, aradaki fark kadar kalori vücutta yağ olarak depolanır. Aşırı yağlı beslenme obezitenin, kanser gelişiminin en önemli nedenlerinden biridir. Boş ve gereksiz kalori ömrü kısaltır. Sıvı kaloriler lif içermez ve doyma hissi oluşturmaz.
Önlem alın
■ Mümkün olduğu kadar organik beslenin; tükettiğiniz yağ, tuz ve şeker oranını azaltın.
■ Günlük iki ana öğün yapın ve diyetinizi küçük küçük sağlıklı ara öğünlerle düzenleyin.
■ Porsiyon büyüklüğünü azaltın.
■ Hareketsiz kalmayın, düzenli spor yapın.
■ Sigara ve alkolden uzak durun.
■ Başta antidepresanlar olmak üzere bazı ilaçları gelişigüzel kullanmayın.
■ Kaliteli uyuyun.
